1. Thực trạng đáng báo động: Gan nhiễm mỡ và tăng men gan đang “trẻ hóa”

Nếu như trước đây, các bệnh về gan như gan nhiễm mỡ hay tăng men gan chủ yếu xuất hiện ở người trung niên, thì hiện nay, tình trạng này đang ngày càng phổ biến ở giới trẻ – đặc biệt là những người ở độ tuổi 25–35.

Theo thống kê của Bộ Y tế, tỷ lệ người trẻ mắc gan nhiễm mỡ đã vượt quá 25% dân số thành thị. Nguyên nhân chính đến từ lối sống hiện đại: ăn nhanh, ngủ ít, lạm dụng rượu bia, thức khuya và ít vận động.

Điều đáng lo ngại là gan nhiễm mỡ và tăng men gan không chỉ gây mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa mà còn có thể tiến triển thành viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời.

2. Gan – “nhà máy thầm lặng” trong cơ thể con người

Gan là cơ quan lớn nhất và đóng vai trò trung tâm trong hàng trăm quá trình sống còn:

• Lọc độc tố trong máu.
   
• Chuyển hóa chất béo, protein, đường.
   
• Tổng hợp enzyme, hormone và vitamin.
   
• Dự trữ năng lượng.
   
• Hỗ trợ tiêu hóa qua việc sản xuất mật.
   

Khi gan nhiễm mỡ hoặc tăng men gan, những hoạt động này bị rối loạn. Gan không còn khả năng lọc độc hiệu quả, dẫn đến tích tụ chất độc, khiến cơ thể mệt mỏi, giảm sức đề kháng và gây nhiều biến chứng nguy hiểm.

3. Gan nhiễm mỡ là gì? Tăng men gan là gì?

Gan nhiễm mỡ là gì?

Gan nhiễm mỡ là tình trạng lượng mỡ trong tế bào gan vượt quá 5% trọng lượng gan.
Thông thường, gan có một lượng mỡ nhỏ để duy trì hoạt động. Nhưng khi mỡ tích tụ quá mức, nó cản trở chức năng gan, gây viêm và tổn thương tế bào gan.

Gan nhiễm mỡ được chia thành 3 cấp độ:

• Độ 1: Mỡ chiếm khoảng 5–10% gan – giai đoạn nhẹ, chưa có triệu chứng rõ.
   
• Độ 2: Mỡ chiếm 10–25% gan – chức năng gan bắt đầu suy giảm.
   
• Độ 3: Mỡ chiếm trên 30% gan – nguy cơ cao dẫn đến viêm gan, xơ gan.
   

Tăng men gan là gì?

Tăng men gan xảy ra khi tế bào gan bị tổn thương, khiến các enzyme (men gan) như AST, ALT, GGT rò rỉ vào máu.

• Chỉ số men gan bình thường:
   
  • ALT (GPT): < 40 U/L
     
  • AST (GOT): < 40 U/L
     
  • GGT: < 60 U/L
     

Khi các chỉ số này vượt mức, có thể là dấu hiệu gan đang bị viêm, nhiễm độc hoặc gan nhiễm mỡ tiến triển nặng.

4. Vì sao người trẻ dễ bị gan nhiễm mỡ và tăng men gan?

4.1. Chế độ ăn uống thiếu kiểm soát

• Ăn quá nhiều thức ăn nhanh, đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều dầu mỡ bão hòa.
   
• Uống nhiều nước ngọt, bia rượu, cà phê sữa hoặc trà sữa – những loại đồ uống giàu đường và chất béo.
   
• Thói quen ăn tối muộn, ăn khuya khiến gan phải hoạt động liên tục trong khi cơ thể nghỉ ngơi.
   

Kết quả: chất béo không được chuyển hóa hết, tích tụ lại trong gan → gan nhiễm mỡ hình thành.

4.2. Lười vận động, ngồi nhiều

Công việc văn phòng, ngồi trước máy tính nhiều giờ khiến năng lượng không được tiêu hao, dễ dẫn đến béo bụng, rối loạn mỡ máu – tiền đề của gan nhiễm mỡ.

4.3. Thức khuya, căng thẳng kéo dài

Gan hoạt động mạnh nhất từ 23h–2h sáng, là thời gian phục hồi và thải độc. Khi bạn thức khuya thường xuyên, gan không có cơ hội nghỉ ngơi, khiến tế bào gan bị tổn thương, lâu dài dẫn đến tăng men gan.

4.4. Rượu bia – “kẻ thù” của lá gan

Rượu bia là nguyên nhân hàng đầu gây gan nhiễm mỡ do rượu và tăng men gan. Khi uống rượu, gan phải chuyển hóa ethanol thành acetaldehyde – một chất cực độc phá hủy tế bào gan.
Uống rượu thường xuyên khiến tế bào gan chết dần, mỡ tích tụ, dẫn đến viêm và xơ gan.

4.5. Sử dụng thuốc, thực phẩm bổ sung không đúng cách

Nhiều bạn trẻ lạm dụng thuốc giảm đau, kháng sinh, thuốc ngủ hoặc thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc.
Một số hoạt chất trong thuốc khi chuyển hóa qua gan có thể gây độc, khiến men gan tăng cao.

5. Triệu chứng nhận biết gan nhiễm mỡ và tăng men gan

Giai đoạn đầu, gan nhiễm mỡ và tăng men gan thường không có biểu hiện rõ ràng. Tuy nhiên, cơ thể vẫn gửi đi những “tín hiệu” cảnh báo như:

• Mệt mỏi, uể oải, giảm tập trung.
   
• Đầy hơi, khó tiêu, chán ăn.
   
• Vàng da, vàng mắt nhẹ.
   
• Nước tiểu sẫm màu.
   
• Đau tức vùng hạ sườn phải (vùng gan).
   
• Da nổi mụn, ngứa ngáy.
   

Nếu bạn có những triệu chứng trên, nên kiểm tra chức năng gan sớm để xác định nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp.

6. Hậu quả nếu không kiểm soát kịp thời

Khi gan nhiễm mỡ và tăng men gan kéo dài mà không được điều trị, hậu quả có thể rất nghiêm trọng:

• Viêm gan mạn tính: tế bào gan bị viêm, gây xơ hóa mô gan.
   
• Xơ gan: mô gan bị thay thế bằng mô sẹo, chức năng gan suy giảm vĩnh viễn.
   
• Ung thư gan: là biến chứng nguy hiểm nhất, thường gặp ở người bị gan nhiễm mỡ nặng.
   
• Suy giảm miễn dịch và sức đề kháng: gan yếu khiến cơ thể dễ nhiễm trùng, mệt mỏi và suy nhược.
   

7. Cách phòng ngừa gan nhiễm mỡ và tăng men gan cho người trẻ

7.1. Ăn uống lành mạnh

• Hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, đường, tinh bột trắng.
   
• Ưu tiên rau xanh, cá, trứng, đậu phụ, ngũ cốc nguyên hạt.
   
• Uống đủ nước, có thể bổ sung thêm nước chanh loãng hoặc trà thảo mộc giúp gan thải độc.
   

7.2. Tập thể dục thường xuyên

• Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày để vận động: đi bộ, chạy nhẹ, yoga hoặc bơi lội.
   
• Giúp đốt cháy mỡ thừa, giảm gánh nặng cho gan và cải thiện tuần hoàn máu.
   

7.3. Ngủ sớm và giảm stress

• Cố gắng ngủ trước 23h để gan được nghỉ ngơi, tái tạo.
   
• Giữ tinh thần lạc quan, tránh căng thẳng kéo dài – yếu tố khiến tăng men gan trở nên trầm trọng hơn.
   

7.4. Hạn chế rượu bia và thuốc lá

• Rượu bia là nguyên nhân trực tiếp gây gan nhiễm mỡ và viêm gan.
   
• Người trẻ nên giới hạn tối đa, hoặc nói không với đồ uống có cồn để bảo vệ gan.
   

7.5. Không tự ý dùng thuốc

• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc hoặc thực phẩm bổ sung nào.
   
• Không dùng thuốc giảm đau, hạ sốt hoặc kháng sinh kéo dài khi không cần thiết.
   

7.6. Khám sức khỏe định kỳ

• Kiểm tra men gan (AST, ALT, GGT) và siêu âm gan 6 tháng một lần giúp phát hiện sớm các bất thường.
   

8. Dinh dưỡng hỗ trợ gan khỏe mạnh

Một số dưỡng chất tự nhiên giúp giảm mỡ gan và ổn định men gan:

• Chiết xuất nhân sâm: hỗ trợ tăng cường trao đổi chất, bảo vệ tế bào gan.
   
• Tinh dầu thông đỏ: giúp chống oxy hóa, giảm viêm và loại bỏ gốc tự do.
   
• Linh chi, đông trùng hạ thảo: giúp tăng cường miễn dịch, cải thiện chức năng gan.
   
• Vitamin E, C, kẽm, selen: hỗ trợ tái tạo tế bào gan và giảm stress oxy hóa.
   

Các sản phẩm có nguồn gốc từ thảo dược Hàn Quốc – như dòng thực phẩm bảo vệ sức khỏe của Seoul Bio Pharm – là lựa chọn an toàn và hiệu quả trong việc hỗ trợ gan nhiễm mỡ và tăng men gan.

9. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Hãy đến cơ sở y tế khi bạn có một hoặc nhiều biểu hiện sau:

• Men gan tăng trên 2 lần giới hạn bình thường.
   
• Siêu âm cho thấy gan nhiễm mỡ độ 2 trở lên.
   
• Mệt mỏi, vàng da, chán ăn kéo dài.
   
• Có tiền sử dùng rượu, thuốc hoặc bệnh gan trước đó.
   

Việc điều trị sớm giúp phục hồi tế bào gan và ngăn ngừa tổn thương vĩnh viễn.

10. Kết luận

Gan nhiễm mỡ và tăng men gan không còn là bệnh của người lớn tuổi, mà đang tấn công ngày càng nhiều người trẻ. Nguyên nhân chủ yếu đến từ lối sống thiếu khoa học và căng thẳng kéo dài.

Điều quan trọng là mỗi người cần chủ động thay đổi thói quen, ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc, vận động đều đặn và hạn chế rượu bia.
Một lá gan khỏe mạnh sẽ giúp bạn duy trì năng lượng, tinh thần minh mẫn và tuổi thọ bền lâu.