Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn phế trên toàn thế giới. Tuy nhiên, nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, người bệnh có thể giảm thiểu tối đa các di chứng và thậm chí là hồi phục hoàn toàn. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin quan trọng về đột quỵ, từ các dấu hiệu cảnh báo sớm, cách phòng ngừa đến các biện pháp cấp cứu hiệu quả.

1. Đột Quỵ Là Gì? Phân Loại Và Nguyên Nhân

Đột quỵ là tình trạng não bộ bị tổn thương do mất nguồn cung cấp máu đột ngột. Có hai loại đột quỵ chính:

• Đột quỵ do thiếu máu não: Xảy ra khi mạch máu não bị tắc nghẽn do cục máu đông, khiến máu không thể lên não. Đây là loại đột quỵ phổ biến nhất, chiếm khoảng 85% các trường hợp.
• Đột quỵ do xuất huyết não: Xảy ra khi mạch máu não bị vỡ, gây chảy máu trong não. Loại đột quỵ này ít gặp hơn nhưng thường nguy hiểm hơn.

Nguyên nhân gây đột quỵ rất đa dạng, bao gồm:

• Xơ vữa động mạch: Lớp mỡ tích tụ trong thành mạch máu, làm hẹp lòng mạch và tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
• Huyết áp cao: Lực tác động của máu lên thành mạch quá lớn, làm tăng nguy cơ vỡ mạch máu.
• Tiểu đường: Lượng đường trong máu cao gây tổn thương mạch máu, làm tăng nguy cơ đột quỵ.
• Rối loạn nhịp tim: Nhịp tim không đều có thể khiến máu ứ đọng và hình thành cục máu đông.
• Các yếu tố khác: Hút thuốc lá, béo phì, ít vận động, lạm dụng rượu bia, sử dụng ma túy...
•  

2. Dấu Hiệu Cảnh Báo Sớm Của Đột Quỵ

Nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ là rất quan trọng để có thể kịp thời đưa người bệnh đến bệnh viện. Theo thông tin từ Sở Y Tế Hà Nội, một số dấu hiệu cảnh báo đột quỵ có thể xuất hiện trước 1 tuần, bao gồm:

• Đau tức ngực: Cảm giác nóng rát, đè nặng hoặc đau buốt ở ngực có thể là dấu hiệu của bệnh tim, yếu tố nguy cơ hàng đầu của đột quỵ.
• Khó thở: Tim yếu đi khiến phổi không nhận đủ oxy, gây khó thở hoặc thở đứt quãng.
• Mệt mỏi bất thường: Cơ thể mệt mỏi không rõ nguyên nhân, ngay cả khi nghỉ ngơi, có thể do tim phải làm việc quá sức.
• Cảm lạnh kéo dài: Cảm lạnh không dứt hoặc ho ra đờm hồng nhạt có thể là dấu hiệu của suy tim, yếu tố nguy cơ của đột quỵ.
• Thèm ngủ, phù nề: Thường xuyên buồn ngủ hoặc phù nề ở mắt cá chân, bàn chân có thể do tim gặp khó khăn trong việc bơm máu.
• Chóng mặt, xây xẩm: Thiếu máu lên não do tim yếu có thể gây chóng mặt, đau đầu, xây xẩm.

Ngoài ra, còn có một số dấu hiệu khác như mất thị lực đột ngột, tê liệt một bên mặt hoặc tay chân, nói ngọng, lú lẫn, mất thăng bằng... Khi thấy bất kỳ dấu hiệu nào trên, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức.

3. 10 “Bí Quyết Vàng” Cứu Người Đột Quỵ

Theo Tuổi Trẻ Online, thời gian là yếu tố quyết định trong cấp cứu đột quỵ. "Mất thời gian là mất não", cứ mỗi phút trôi qua, hàng triệu tế bào não có thể bị chết đi. Dưới đây là 10 "bí quyết vàng" giúp bạn nhận biết và cấp cứu người bị đột quỵ hiệu quả:

1. Nhận biết sớm biểu hiện: "Méo miệng, méo cười, nói ngọng, tay chân yếu/liệt" là những dấu hiệu điển hình của đột quỵ.
2. Đừng chủ quan với cơn thiếu máu não thoáng qua: Ngay cả khi các triệu chứng biến mất nhanh chóng, hãy đưa người bệnh đến bệnh viện để kiểm tra.
3. Xác định thời gian khởi phát đột quỵ: Ghi nhớ thời điểm xuất hiện triệu chứng đầu tiên để bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
4. Giữ bệnh nhân nằm yên, đầu hơi cao: Tránh di chuyển mạnh và giữ đầu bệnh nhân hơi cao để giảm áp lực lên não.
5. Đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất có khả năng can thiệp đột quỵ: Không nên tự ý điều trị tại nhà hoặc đưa đến các cơ sở y tế không đủ điều kiện.
6. Nếu bệnh nhân lơ mơ, hôn mê: Kiểm tra nhịp thở và thực hiện hô hấp nhân tạo nếu cần thiết.
7. "Thời gian vàng" để cấp cứu là 6 giờ: Càng sớm đưa bệnh nhân đến bệnh viện, khả năng phục hồi càng cao.
8. Tuyệt đối đừng chờ đợi: Đừng hy vọng các triệu chứng sẽ tự khỏi hoặc cho bệnh nhân uống thuốc không rõ nguồn gốc.
9. Không tự ý dùng thuốc hạ huyết áp: Việc tự ý dùng thuốc có thể gây nguy hiểm cho bệnh nhân.
10. Gọi cấp cứu ngay khi có dấu hiệu đột quỵ: Đừng chần chừ, hãy gọi cấp cứu ngay để được hỗ trợ kịp thời.

4. Phòng Ngừa Đột Quỵ: Sống Khỏe, Sống Vui

Phòng ngừa đột quỵ không chỉ giúp bạn bảo vệ sức khỏe mà còn mang lại cuộc sống vui vẻ và hạnh phúc hơn. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa đột quỵ hiệu quả:

• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Hạn chế chất béo, đồ ăn nhanh, đồ ngọt, tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, cá...
• Tập thể dục thường xuyên: Duy trì thói quen tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần.
• Kiểm soát cân nặng: Duy trì cân nặng hợp lý, tránh béo phì.
• Không hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm tăng gấp đôi nguy cơ đột quỵ.
• Hạn chế rượu bia: Uống quá nhiều rượu bia có thể làm tăng huyết áp và nguy cơ đột quỵ.
• Kiểm soát các bệnh lý nền: Nếu bạn bị cao huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch..., hãy tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ.
• Khám sức khỏe định kỳ: Thường xuyên kiểm tra sức khỏe để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và có biện pháp can thiệp kịp thời.
• Giữ ấm cơ thể khi trời lạnh: Nhiệt độ thấp có thể làm tăng huyết áp và nguy cơ đột quỵ.

5. Kết Luận

Đột quỵ là một căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị được nếu chúng ta hiểu rõ về nó, nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo và hành động kịp thời. Hãy chủ động chăm sóc sức khỏe của mình và người thân để phòng tránh đột quỵ, tận hưởng cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.